Het personeelstekort in de zorg is geen op zichzelf staand fenomeen, maar het gevolg van het systeem zelf. Dat blijkt uit het mijn rapport ‘Heilige zorghuisjes, is er echt een personeelstekort IN de zorg? (Waarom het zorgsysteem zichzelf ondermijnt)’. Niet alleen het gebrek aan instroom, maar vooral ook de hoge uitstroom en het verzuim, gevoed door beleid en bureaucratie, zijn de kern van het probleem. Achter dit alles staan de niet zichtbare spelers binnen het zorgstelsel – ministeries, verzekeraars en toezichthouders – die formeel legitiem zijn, maar niet zichtbaar de uitkomst bepalen.
Harde feiten uit het rapport
Het ziekteverzuim in de zorg is 7,3%, ruim boven het landelijk gemiddelde (5,2%) – een kostenpost van €10,7 miljard per jaar. (een kleine 10% van het totale budget)
18% van de afgestudeerden verlaat de zorg binnen twee jaar; in sommige sectoren loopt de uitstroom zelfs op tot 23%.
De instroom in zorgopleidingen halveerde de afgelopen jaren, terwijl de uitval tijdens de studie hoog blijft (20–32%).
Tot wel 40% van de werktijd van zorgprofessionals gaat op aan administratie in plaats van zorg.
De niet zichtbare spelers
De vicieuze cirkel wordt in stand gehouden door de niet zichtbare spelers: beleidsmakers en instituties die vanuit de coulissen een belangrijke stempel hebben op hoe de zorg functioneert. Het zorgstelsel heeft geen formele eigenaar, maar wordt gestuurd door deze spelers – partijen die wel de spelregels bepalen, maar niet zichtbaar verantwoordelijk worden gehouden voor de gevolgen.
Slachtoffers van het systeem
Door deze verdekte regie raken zorgprofessionals uitgeput, mantelzorgers overbelast en blijft de patiënt met de rekening achter. We weten al jaren waarom mensen de zorg verlaten. Toch verandert er niets, omdat macht en belangen de oplossingen blokkeren. Het systeem draait om zichzelf, niet om de mensen in de zorg.
Oproep tot verandering
Ik stel drie lijnen voor om te voorkomen dat het zorgsysteem zichzelf verder ondermijnt”
- Transparantie over de rol van de niet zichtbare spelers die de koers van het systeem bepalen.
- Minder bureaucratie en meer autonomie voor professionals.
- Structurele investeringen in waardering, zeggenschap en arbeidsvoorwaarden.
Over het rapport
Het rapport “Heilige zorghuisjes, is er echt een personeelstekort IN de zorg? (Waarom het zorgsysteem zichzelf ondermijnt)” verscheen in oktober 2025 en brengt de oorzaken van het zorgtekort in kaart met harde cijfers, historische context en de rol van de niet zichtbare spelers.
DISCLAIMER Alle informatie en/of artikelen mogen alleen gedeeld worden met bronvermelding. Verwijzing naar dit kennisplatform en auteur Marjet Veldhuis.